Loading...
رمز و رازهای قالیچه‌های شیری ایل قشقایی: ترکیب هنر و تاریخ ایران

رمز و رازهای قالیچه‌های شیری ایل قشقایی: ترکیب هنر و تاریخ ایران

دوشنبه 21 خرداد 1403 - 13:28
قالیچه‌های شیری فارس از زیباترین و رازآلودترین دست‌بافته‌های ایل قشقایی هستند. ایلات قشقایی که بیش از دو سوم فارس را در بر گرفته‌اند، طی سالیان طولانی با قالی‌بافی به زندگی روزمره خود رنگ و بویی خاص داده‌اند. استفاده از پشم گوسفند و رنگ‌های طبیعی....

بین دست‌بافته‌های رنگارنگ و زیبای ایل قشقایی،‌ قالیچه‌هایی با طرح شیر دیده می‌شود که بسیار زیبا و همچنین رازآلود به نظر می‌رسند. بیش از دو سوم فارس، محل زیست ایلات و عشایر قشقایی از تیره‌های مختلف است که طی سالیان دراز، در این منطقه دور هم جمع شده‌اند. پشم گوسفند و همچنین گیاهان مختلفی که برای رنگ‌آمیزی پشم قالی بر سر راه آن‌هاست، قالی‌بافی را جزئی از زندگی روزمره‌شان کرده است. قشقایی‌ها به این خاطر که همیشه در حال کوچ و گذر از شهرها و آبادی‌ها هستند،‌ از نقوش مختلف این مکان‌ها در دستبافته‌هایشان استفاده می‌کنند. به طور دقیق مشخص نیست چه کسانی برای اولین بار نقش شیر را در دستبافته‌ها به کار برده‌اند اما با توجه به اهمیتی که شیر همیشه در منطقه فارس داشته و همچنین سنت قرار دادن شیرهای سنگی روی قبور درگذشتگان، می‌شود حدس زد که سنت بافت هم به قرن‌ها پیش می‌رسد.

شکل شیر در نقش‌برجسته‌های تخت جمشید،‌ و بسیاری از ظروف و منسوجات زمان ساسانیان حک شده و در اغلب موارد برای نشان دادن شکوه پادشاهان بوده است. ترکیب شیر و ستاره یا شیر و خورشید، روی بسیاری از قالیچه‌های شیری دیده می‌شود و این نشان‌دهنده اصالت نقوش دستبافته‌های عشایری است.

قالیچه‌های شیری هیچ‌وقت جنبه تجارتی نداشته و به همین خاطر به تعداد بسیار کمی بافته شده‌اند و احساسات و تخیل بافنده در آن‌ها با آزادی کامل بیان شده است. با توجه به این نکته که بافنده‌ها عشایری همه زن هستند، بسیاری از ویژگی‌های شیرها از جمله به کار بردن رنگ‌های متنوع و ظرافتی که در نهایت قدرتمندی در آن‌ها دیده می‌شود، از خصوصیات طبع این بافنده‌هاست.



در اکثر قالیچه‌های شیری،‌ شیر موضوع اصلی است که دیگر نقوش‌ را تحت تاثیر قرار می‌دهد. پر کردن زمینه فرش با حیوانات و گیاهان، تجسمی از جنگل و بیشه در مقایسه با عظمت و شکوه شیر،‌ بسیار هوشمندانه به کار رفته است. در برخی از بافته‌ها تکرار شیر، مثل تکرار بته‌هایی است که در نهایت مهارت، ناایستایی و عدم تقارن را از طریق به کار بردن رنگ‌ها و نقش‌ها تعدیل کرده است.

با نگاهی به شیرهای موجود، شیرهایی که تناسبات نزدیک به طبیعت پیدا کرده‌اند باید مربوط به ۱۰۰ سال اخیر باشند، به خاطر اینکه طی جنگ جهانی اول، با دست یافتن عشایر به عکس شیر، شکل طبیعی شیر به داخل ایلات فارس رخنه کرده و باعث شده دستبافته‌هایی با تناسبات نزدیک به طبیعت بافته شود. سنت بافتن قالیچه‌های شیری همزمان با از بین رفتن شیرهای سنگی و نسل شیر، به تدریج در حال منسوخ شدن است.

قالی، قالیچه، قالی قشقایی، دستبافت عشایری، تخت جمشید، هنر ساسانیان، قالی پشمی، فارس
مطالب مرتبط
به اشتراک بگذارید
ارسال نظر
(بعد از تائید مدیر منتشر خواهد شد)
  • - نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.
  • - لطفا دیدگاهتان تا حد امکان مربوط به مطلب باشد.
  • - لطفا فارسی بنویسید.
  • - میخواهید عکس خودتان کنار نظرتان باشد؟ به gravatar.com بروید و عکستان را اضافه کنید.
  • - نظرات شما بعد از تایید مدیریت منتشر خواهد شد